از یک ماه قبل پیشبینیهایی در خصوص احتمال ورود گروههای شبهنظامی از قلمرو افغانستان به آسیای مرکزی با هدف اجرای عملیاتهای نظامی صورت گرفته بود.
این سخنان الکساندرکنیازوف پژوهشگرارشد انستیتوت شرق شناسی اکادمی روسیه است که درصحبت با فارس مطرح کرده است.
وی با جهتدار خواندن تحولات بدخشان، تصریح کرد: عملیات نیروهای انتظامی و امنیتی تاجیکستان با توجه به حادثه قتل ژنرال بلندپایه امنیتی این کشور به نحوی به تصریح روند انتقال گروههای شبهنظامی از خاک افغانستان کمک کرد.
کنیازف معتقد است که با اهداف مشخص، گروههای مسلح از افغانستان بیرون میروند تا با استفاده از شرایط مناسب اقلیمی و مسیرهای غیرقابل کنترل وارد منطقه آسیای مرکزی شوند.
کارشناس مسائل سیاسی و امنیتی منطقه بر این نظر است که انجام این برنامه برای سال جاری به طور کامل امکانپذیر نخواهد بود، زیرا تا آغاز بارندگیها در گردنههای کوهستانی بدخشان افغانستان و تاجیکستان کمتر از یک ماه باقی مانده که این امر حرکت جنگجویان به وادی فرغانه را با مشکل مواجه خواهد کرد.
وی در ادامه این بحث، افزود: طی چند هفته اخیر جابه جایی گروههای شبهنظامی از پاکستان از طریق استان نورستان افغانستان به مناطق شمال شرق افغانستان قابل تامل است.
این کارشناس سیاسی بمبباران مناطق مرزی میان پاکستان و افغانستان و مشخصا شهرستان "برگ متال" از سوی ناتو در چند هفته اخیر را با هدف سوق دادن آنها به شمال افغانستان مرتبط میداند.
از نگاه وی چنانچه برخی از گروههای شبهنظامی با استفاده از شرایط اقلیمی (تابستان) و حوادث بدخشان وارد تاجیکستان شوند، میتوانند در فصل زمستان نیز از مسیر جادهای "خارغ- اوش" نیز استفاده کنند.
این تحلیلگر سیاسی اجرای چند سناریو را امکانپذیر دانست و گفت: بعد از ورود به منطقه یکی از گروههای شبهنظامی میتواند استان "باتکن" قرقیزستان را که با تاجیکستان و ازبکستان هممرز میباشد، هدف قرار دهد.
به صورت طبیعی نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی قرقیزستان توجه خود را به این منطقه متمرکز کردهاند در حالی که گروه دیگری از شبهنظامیان با استفاده از مسیر "گلچه" میتوانند به استان "اوش" تعرض کرده و ازبکتبارانی را که از "پاکسازیهای قومی" سال 2010 در جنوب قرقیزستان رنج برده بودند، تحریک کنند.
به اعتقاد وی ایجاد کانون اختلاف دائمی در بدخشان (جهت استفاده از این منطقه برای تردد شبهنظامیان افغانی به آسیای مرکزی) و جنوب قرقیزستان (به عنوان بخشی از وادی فرغانه) یکی از اهداف محوری دانسته میشود.
کنیازف با بیان اینکه آمریکا "در برابر اطلاعات پاکستان (و همچنین چین به عنوان حامی اطلاعات پاکستان) شکست خورده است"، تصریح کرد: در چنین شرایطی آمریکا به دنبال چند سناریو خواهد رفت که یکی از آنها ممانعت با تحقق پروژههای بزرگ چین در منطقه میباشد.
در این راستا به برنامه احداث راه آهن "چین- قرقیزستان- ازبکستان" که مستقیما از وادی فرغانه عبور میکند و همچنین "چین- تاجیکستان- افغانستان- ایران" میتوان اشاره کرد.
این کارشناس روس دامن زدن آمریکا به اختلاف هند و پاکستان در کشمیر و اختلاف مرزی هند با چین در منطقه "آقسای" و همچنین تشویق جداییخواهان ایغوری در منطقه سنجان- ایغور چین را بعید ندانست.
وی اطمینان دارد که ازبکستان با خروج از سازمان پیمان امنیت جمعی، خود را به اصطلاح برای مدتی "بیمه" کرده ولی در کل جلب همه کشورهای منطقه و همچنین روسیه در تنشهای طولانی از اهداف دیگر واشنگتن میباشد.