غرزی لایق
پایان‌نامه‌ی «سوگ افغان» را به پیمان صلحی گره می‌زنند که دست‌خط آن به روز ۲۹ ماه فبروری سال ۲۰۲۰ در دوحه میان گماشته‌گان امارت طالبان و دولت ایالات متحده‌ی امریکا پیشبینی شده است. افغان‌ها، بی‌گمان، به این رخ‌دادِ رمزآمیز، با امید و دلهره، باور و بی‌باوری می‌نگرند. شب ۲۱ فبروری آژیر «کاهش خشونت» در جبهه‌های جنگ میان دولت افغانستان و جنگ‌جویان طالبان به صدا درآمد تا پیش از امضای میثاق صلح، نمایشی باشد برای تبارز آماده‌گی برای آشتی میان طرف‌های درگیر جنگ. البته، «کاهش خشونتِ» هفت‌روزه را دروازه به سوی آتش‌بس دایمی و سراسری نیز قلم‌داد می‌کنند.
گفت‌وگوهایی که دست‌رسی به این مهم را شدنی ساخت، در نبود دولت افغانستان و درازای هژده ماه میان گماشته‌های امارت اسلامی و برگزیده‌ی ایالات متحده امریکا دوام یافت. در حاشیه‌ی این مذاکرات، هم‌چنان، باری چند، نشست‌های فرمایشی میان نماینده‌گان طالبان با پیش‌گامان «مجاهدین» زیر نام «سیاسیون» افغانستان، باز هم در غیاب دولت افغانستان، منجمله در ماسکو، دوحه و لاهورپندی نیز به آزمایش گرفته شد. در پیآمد این همه رأی‌زنی و نشست، قرار بود تا در ۶ سپتامبر سال ۲۰۱۹ در «کمپ دیوید»، در حضور آقای ترامپ رستاخیز پیروزی امارت اسلامی سجل گردد و نغاره‌ی صلح در افغانستان آدم و عالم را به هیهات درآورد، انفجار شش‌درک در شهر کابل به روز ۵ سپتامبر همان سال و کشته‌شدن یک افسر امریکایی اما، بهانه برای برهم‌خوردن آن جشنواره گردید. آن‌چه در تیاتر گفت‌وگوهای صلح هنوز ناپیدا و پرسش‌ساز باقی مانده بود، نقش و جایگاه دولت افغانستان به مثابه‌ی آخرین نشانی دست‌یابی به صلح بود که طی نشست‌های نهایی میان طالب و امریکا، درگیر پرخاش‌های انتخاباتی و گزینش رهبر آینده‌ی کشور بود.
به‌رغم گوش‌زدهای جاری، روند انتخابات افغانستان و برآیند آن به هیچ‌صورت از دیده‌بانی «جهان آزاد» و پول‌پردازان غربی به دور نبوده است. آن‌چه به پیروزی آقای اشرف غنی و تیم دولت‌ساز در انتخابات ماه میزان سال ۲۰۱۹ گره خورده، بی‌گمان، حلقه‌ی ناگزیر در زنجیره‌ی مذاکرات صلح با طالبان و دست‌آویزهای نهایی آن بوده که قرار است به تاریخ ۲۹ فبروری به امضا برسند. صلح میان امارت اسلامی طالبان و ایالات متحده امریکا نیم‌راه و ناتمام باقی خواهد ماند هرگاه دنباله‌ی آن با سهم‌گیری تپنده‌ی دولت افغانستان که طرف اصلی در روند صلح است، پی‌گیری نه‌گردد.
برآشفته‌گی و خشم رقبای انتخاباتی آقای اشرف غنی و عربده‌ی حکومت موازی که با فراخوان قیام و انقلاب از حنجره‌ی فرصت‌طلبان، جدایی‌خواهان، خیال‌پردازان فدرالی و مشتی ولگردان تنظیمی همراهی می‌گردد، بیان ساده‌شده‌ی سقوط وحشت‌ناکی است که «اتحاد شمال» را پس از امضای پیمان بن نخست در دسامبر سال ۲۰۰۱ با تهدید و نیستی رو به رو ساخته است. امضای توافق‌نامه‌ی صلح میان امریکا و طالبان، در ماهیت، میثاق‌های نابرابر و غیرعادلانه‌ی بن نخست را بی‌اعتبار و مردود می‌سازد که در پیآمد آن‌ها تک‌تازی «اتحاد شمال» بالای قدرت و ثروت تسجیل و «سوگ افغان» گستره و پهنای وحشت‌ناک کسب نموده بود.
در پیآمد نشست‌های ۹ روزه‌ی بن نخست و شتاب‌زده‌گی و سراسیمه‌گی چیره بر فضای تالار و زیرگذرهای هوتل پیطرزبرگ سبب شد تا «اتحاد شمال» برنده‌ی جنگ با طالبان تسجیل گردیده و در پاداش هم‌کاری خالصانه با نیروهای عسکری امریکا در «اشغال» افغانستان تاج‌دار معرکه نامیده شود. بن نخست با لغزش جبران ناپذیر، بر حضور بقیه نیرو‌ها و طرف‌های هم‌چندی‌های قدرت در کشور چشم بست و سرنوشت دولت‌سازی را یک سره به «اتحاد شمال» سپرد. حالا، قریب بیست سال پس از بن نخست، آن‌چه جهان و افغان‌ها از حکومت‌داری «اتحاد شمال» به ارث می‌گیرند، در کنار کشتار و چور و غارت و نهادینه‌سازی فرهنگ ولگردی، همان هرزه‌گی و باغی‌گری است که پس از اعلان نتیجه‌ی نهایی انتخابات ریاست جمهوری به راه افتیده است.
چهره‌هایی که پرچم خصومت و دشمنی را با آقای اشرف غنی برافراشته و طی تمام دوران «حکومت وحدت ملی» علیه حاکمیت، ثبات و صلح ترفند و فتنه می‌گسترانیده، از آقای کرزی تا آقای قانونی و تا آقای عبدالله زاده‌ی سرراست زدوبندهای خام بن نخست اند که به پندار خود شان قباله‌ی دایمی و بلامنازع حاکمیت در افغانستان را در بدل توافق با «اشغال» به دست آورده اند. امروز، زمانی‌که کژی‌های بن نخست دارد برطرف می‌گردد و زیر سایه‌ی صلح با طالبان فصل تازه‌یی در پرسمان‌های افغانی باز می‌گردد، همین میراث‌خواران بن نخست و عاملین «اشغال»، در پی جنایات، چور و چپاول هستار مادی و معنوی زادگاه ما، در یک آهنگ، علیه مردم‌سالاری، صلح و رفاه همه‌گانی صف بسته اند و در برابر دیده‌گان بشریت یاغی‌گری پیشه کرده اند.
زمان، پس از جاری‌شدن جویبار خون افغان‌های بی‌تقصیر طی بیست سال اخیر، به پخته‌گی کامل رسیده است تا با دست‌خط پیمان صلح به تاریخ ۲۹ فبروری میان امریکا و طالبان، میثاق‌های غیرعادلانه و ناجور بن نخست فسخ گردیده و حضور همه افغان‌ها در بازسازی وطن ویران‌شده‌ی ما تامین گردد.
سرخورده‌گی جاری سپیدارنشین‌های «اتحاد شمال» بیشترینه از نزدیک‌شدن صلح با طالبان است، نه باخت عبرتناک در انتخابات ریاست جمهوری.
هالند
۲۳ فبروری سال ۲۰۲۰