از برگۀ استاد عبدالحی خراسانی
۲۸ نوامبر، برابراست به دویستمین سالروز ، فریدریش
انگِلس(Friedrich Engels) (زادهٔ ۲۸ نوامبر ۱۸۲۰)؛ فیلسوف، مورخ، تئوریسین کمونیسم و همکار صمیمی و دوست گردابه و گلستان کارل مارکس، فیلسوف برجسته کمونیسم.
یکی از نامه های جالب این فیلسوف آلمانی به کارل مارکس، نامه مورخ ۶ ژوئن ۱۸۵۳ می باشد، که در آن از شیرینی و آسانی زبان فارسی و شعر حافظ یاد نموده و از عزم خود در یاد گرفتن زبان پارسی نوشته است.
به ترجمه این نامه توجه کنید.
«منچستر، شامگاهِ ۶ ژوئن[ِ ۱۸۵۳]
مارکسِ گرامی،
… از این بازه‌ی چندهفته‌ای که خویشتن را درگیرِ نمایشهای خاورزمینیان کرده‌ام برای یادگیریِ زبانِ پارسی بهره برده‌ام. از زبانِ عربی گریزانم، از رویِ بیزاریِ ذاتی‌ام از زبانهای سامی، و ازآن‌رو که بی زمان نهادنِ بسیار، پیشرفت [در آن] شدنی نیست، چه زبانی بسیار گسترده است ـ زبانی با چهار هزار ریشه که به دو ـ سه هزار سال پیش بازمی‌گردد
در سنجش با آن، زبانِ پارسی بسیار آسان است. گر این دبیره‌ی شومِ عربی نمی‌بود،(۷) که در آن هر شش وات[=حرف] به هم می‌مانَد(۸)و واکه‌هایی[=مصوتهایی] که نوشته نمی‌شوند، پیمان می‌بستم که در ۴۸ ساعت همه‌ی دستورِ زبانِ پارسی را فراگیرم. … [با همه‌ی این]، برای [یادگیریِ] پارسی بیشینه سه هفته زمان گذاشته‌ام.
… دریغا وایتلینگ پارسی نمی‌داند که اگر می‌دانست زبانِ جهانیِ آرمانی‌اش را می‌یافت، چه، تا آنجا که می‌دانم، پارسی تنها زبانی است که در آن ناهمخوانی‌ای میان «به من» و «مرا» نیست و در آن نهشهای[=حالاتِ] «برایی»[=مفعولٌ‌له] و «رایی»[=مفعولی] همیشه یکسان‌‌اند.
راستی، حافظ، پیرِ رند، را به زبانِ خودش خواندن بسی خوشایند است. … از دگر سو، نثرِ پارسی جانکاه است. برای نمونه، میرخواندِ نامدار در روضه‌‌الصّفا رزم‌نامه‌ای پارسی را به زبانی ادبی لیک تهی بازگو می‌کند.»