طالبان، بخشی از ارتش پاکستان است؛ صلح با آنان نا ممکن است.
پسری از سمرقند - صالح محمّد ریگستانی- فرمانده جنگ پنجشیر کیست؟
صالح محمد ریگستانی فرمانده عمومی نیروهای جبهة مقاومت ملّی افغانستان است، که جنگهای پنجشیر را مدیریت میکند. او تا این جا از کجا رسید؟
سپوتنیک تاجکستان
او در دفتر سیاسی احمد مسعود، واقع در کارتۀ سه شهر کابل برای جنگهای آینده آمادگی میگرفت. آن زمان به فکر هیچ کس نمیآمد، که 33 ولایت و در پی آن کابل را“طالبان”* به این زودی اشغال میکنند و در این دفتری، که وی با فرماندهان سابق مجاهدین برنامهها میریزد، دشمنان او ساکن خواهند شد.
صالح محمد ریگستانی، آن زمان معاون نظامی احمد مسعود بود و به sputnik تاجیکستان گفته بود، روند صلح ناکام میشود و توطئه های بزرگی در راهند، که در پی آن طالبان به قدرت میرسند و افغانستان به میدان بازی های پیچیدهای در سطح منطقه و جهان تبدیل می شود.
ریگستانی گفت: جنگ همه علیه همه در می گیرد. اگر حکومت شکست خورد، طالبان به میدان می آیند و قدرت ها، داعش و دیگر گروه ها را وارد عرصه می سازند. ما با شعار مقاومت دوم وارد جنگ شده وبر همه پیروز خواهیم شد.
او یک مقاومتی را در نظر داشت، که خیزش های مردمی در سراسر افغانستان برپا خواهد کرد. امّا با گذشت بیش از یک و نیم ماه حالا از نیروهای مقاومت مردمی فقط پنجشیر در میدان مانده و گروه هایی از سراسر افغانستان نیز در آن درۀ تاریخی جمع آمده اند.
16 آگوست جبهة مقاومت ملّی افغانستان اعلام موجودیت کرد و با رهبری احمد مسعود، پسر احمدشاه مسعود، قهرمان ملّی افغانستان و رهبر مقاومت اوّل (1996-2001) ، وارد میدان نبردها شده است.
14 جون، چارشنبه همان هفته، ریگستانی به پنجشیر آمد و دیگر به کابل برنگشت. مرکز مطبوعات جبهة مقاومت ملّی به sputnik تاجیکستان گفت، که حالا ریگستانی فرمانده کلّ جبهة مقاومت ملّی افغانستان است و جنگ های پنجشیر را مدیریت میکند.
او کیست؟
صالح محمّد ریگستانی 19 آگوست سال 1963 در روستای پارنده بازارک پنجشیر تولد شده است. این روز همزمان روز استقلالیّت افغانستان از بریتانیا است.
ریگستانی می گوید:
شاید به همین خاطر است، که استقلال و آزادی را بسیار دوست دارم. جالب تر آن که مکتب را هم در لیسۀ استقلال کابل، که به خاطر استقلال کشور به این نام یاد میشود، به پایان رساندم.
در پنجشیر روستایی، درهای یا منطقهای به نام ریگستان نیست. آن چه کس را متوجه میکند، محض تخلص ریگستانی است.
وی می گوید:
ریگستانی از آن خاطر نام خانوادگی من است، که اجداد من در عصر تیمور کورگانی از روستای دهبید سمرقند به جنوب خراسان، جایی که امروز پنجشیر نامیده میشود، آمدند و چون مرکز شهر سمرقند ریگستان نام دارد، از آن جهت من ریگستانی تخلص میکنم.
او مکتب را سال 1980 مکتب را در کابل ختم کرده، به پنجشیر رفت و به احمدشاه مسعود، که علیه نیروهای شوروی و رژیم کمونیستی افغانستان جهاد میکرد، پیوست. بعدتر او به یکی از افراد خاص«شیر پنجشیر» تبدل یافت: در 21 - سالگی رئیس شعبة عملیات شورای نظار تعیین شد.
شورای نظار یک اتّحاد فرماندهان جهادی افغانستان بود، که به خاطر تنظیم و هماهنگی عملیات ها در سراسر افغانستان سال 1984 از سوی احمدشاه مسعود تأسیس یافت. جلالالدین حقانی، اساسگذارشبکة حقانی، سازمان تروریستی، که حالا از سوی پسرش سراجالدین حقانی رهبری میشود، نیز عضو این شورا بود. این سازمان حالا یکی از نیروهای ضربتی“طالبان”در جنگ های پنجشیر است. نفرات حقانی درجنگ های مقاومت اول نیز پیشگام جنگ با احمد شاه مسعود بودند.
ریگستانی می افزاید:
در شورای نظار در کنار ریاست بخش عملیات به حیث استاد نظامی، سیاسی و عقیدتی نیز ایفای وظیفه کردم. تجربه و تخصصم در بخش نظامی«جنگهای پارتیزانی»است، امّا در بخشهای دیگر هم کار کردهام..
آرمانهای بربادرفته
سال 1992 مجاهدین کابل را گرفتند. ریگستانی به دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل داخل شده، آن را با موفقیت به انجام رساند.
مسعود سال 1997 ریگستانی را به حیث وابستۀ نظامی و نمایندة خاص به تاجیکستان فرستاد، بعدتر (2000 - 2003) همین وظیفه را در روسیه اجرا کرد. سال 2004 به افغانستان برگشت و در انتخابات پارلمانی اشتراک کرده، از پنجشیر به مجلس نمایندگان - پلتة پایانی پارلمان افغانستان نماینده شد. امّا پس از دو سال او پارلمان را ترک کرد.
وی می گوید
من دیدم، که «یاران قبلی»- و«بزرگان» ما، نظیر مارشال فهیم، دکتر عبدالله، یونس قانونی، بسمالله خان و دیگران به آرمانهای جهاد و مقاومت خیانت کردند. آنها از راه مسعود منحرف شدند. دست به جمعآوری مال و ثروت و معاملههای خائنانهای با کشورهای خارجی زدند. من به چشمان خود میدیدم، که ثمر جهاد و مقاومت و خون شهیدان ما ضایع، مردم فقیر و امیدوار فراموش شدند، از این خاطر، میدان را ترک کردم.
این کار ریگستانی بعدتر چهرۀ بد خود را نشان داد. در پی تبلیغات«یاران قبلی» در انتخابات سال 2021 در پنجشیر کمترین آراء را به دست آورد و به یک گوشهنشین سیاست افغانستان تبدل یافت.
بازگشت
روزهای ناخوشی سر ریگستانی آمدند. اول، وجدانش عذاب میداد و به خود میگفت، کاش، این روزها را نمیدید، از سوی دیگر، وضع مالی خانوادهاش، که دو پسر و یک دختر داشت، خوب نبود.
می گوید:
در این میان درآمدی نداشتم و جایش آمد، که از برخی دوستان به مبلغ بزرگ 3 میلیون افغانی قرضدار شدم. کارم مطالعه و نوشتن مقالات بود. امّا از جریان حوادث خلاصه میکردم، که یک روز به میدان برمیگردم.
و بازگشت طول نکشید. سال 2018 احمد مسعود، پسر احمدشاه مسعود، که در لندن تحصیل میکرد، به افغانستان برگشت و به فعالیت های سیاسی شروع نمود. او در کابل دفتر سیاسی خود را باز نموده، ریگستانی را معاون خود گرفت. ماه آگوست سال 2020 مردم پنجشیر، تمام فرماندهان بازمانده از مسعود و نسل جوان دره با مسعود دوم عهد کردند.
کار هم به این جا کشید، که 15 آگوست سال روان“طالبان”در پی سقوط 33 ولایت کابل - پایتخت افغانستان را نیز اشغال کرده، قدرت را به دست گرفتند. احمد مسعود به پنجشیر - تنها ولایت آزاد از سیطرة آنها آمد و مقاومت دوّم را اعلان کرد.
پیام آخرین
ریگستانی میگوید، نویسنده نیست، امّا تا حال سه کتاب او-“مسعود و آزادی”، “مسعود در خاطرهها”و“مداخله به روایت مداخله گر”به چاپ رسیدهاند.
“مقالههای سیاسیام در رسانههای داخل و خارج به نشر رسیدهاند. اگر عمر باقی باشد، میخواهم تاریخ مبارزات احمدشاه مسعود را در پنج جلد بنویسم.
پس از شروع جنگ های پنجشیر تماس های مستقیم با ریگستانی قطع شدند. آخرین پیامی، که طریق افراد رابطش به sputnik تاجیکستان گذاشت، این بود، که او کفن به بر کرده و راه خود را انتخاب کرده است.
“با این نیروی مزدور (منظور - “طالبان”) یگان صلح معنی ندارد. این ها به اختیار خود نیستند. “طالبان”جزء ارتش پاکستانند و این جنگ جنگ افغانستان و پاکستان است. پاکستان به خاک افغانستان تجاوز کرد و کاری، که ما میکنیم، جهاد برحق است. مردم افغانستان، که 40 سال از جنگ ها خسته و ابگار شد، شایستة یک نظام عصر میانگی نیست. من هم این را قبول ندارم. اگر در این راه شهید شدم، افتخار بزرگ من است. این را به مردم جهان برسانید!
بنا به آخرین گزارشها، ریگستانی با نیروهایش چند روز اخیر در درة پارنده - زادگاه او در محاصرة“طالبان”قرار داشتند. حتّی رسانههای مربوط“طالبان”از شهادت او نیز شایعه پراکنی کردند.
دیروز، 9 سپتامبر، او طریق ویدیو در جمع فرماندهان برجستة مقاومت، نظیر حامد سیفی، منیر امیر، خالد امیری، جلندر واحد، غنی طغرل و دیگران اوّلین پیام خود را به مردم افغانستان رساند و از ادامه جنگ خبر داد.
ظاهراً، حالا او در جایی قرار دارد، که آرزویش را داشت - برای آزادی افغانستان جنگ میکند و هم در زادگاهش، که آرزو داشت، آن جا همچون شهید خاک شود. ریگستانی به استقبال همین دو آرزو روان است، امّا سرنوشت کدامی از آنها را برایش در ارمغان دارد؟