فخرالدین خالبیک
با پول های کلان، القاعده آسیای مرکزی را چه گونه هدف گرفته است؟
“ال-قاعده”* - بزرگترین بریند تروریزم جهانی اجرای برنامههای خود را برای آسیای مرکزی شروع کرده است.
پایتخت القاعده هم اکنون در نورستان است.
دوشنبه، 07 آکت-sputnik. این سازمان تروریستی برای این برنامهها مبلغ اوّلیه تخصیص داده، یک نمایندة خاص خود را تعیین کرده است و با سازمانهای تروریستی کشورهای این سوی آمووارد مذاکره شده، در پی ایجاد مراکز آموزشی است، که برخی استادانش از کشورهای آسیای مرکزی میباشند.
sputnik تاجیکستان به یک سلسلة گزارشهای استخباراتی دست یافت، که در آنها اجرای این برنامهها از سوی“ال-قاعده”مستند شده است و منابع از رهبران ردّة دوّم“ال-قاعده”و فعال در برنامهها بوده، نام فرد گزارشگر نیز محفوظ است.
بنا به این گزارش ها، “ال-قاعده”شخصی را با نام دکتر تاریق جلال مسئول استخباراتی خود در آسیای مرکزی تعیین نموده، برای آمادگیها 3 میلیون دلار اختصاص داده است و میخواهد در ولایت نورستان افغانستان مرکزهای آموزشی را به راه اندازد.
تاریق جلال و تیم او
تاریق جلال، شهروند عربستان سعودی، 57 سال داشته، به نامهای“شیخ عبدالله”و“شیخ ال-عربی”نیز یاد میشود. وی قبلاً در شهر کراچ و درة شاوول وزیرستان جنوبی پاکستان زندگی و فعالیت میکرد. 28 ژوئیة 2021 از باجوور عجینسی عیالت خیبر پختونخواه وارد ولوسوالی سوک ولایت کنر شد و بدون توقف به ولایت نورستان آمد.
“وی امکانات فوقالعادّة مالی دارد. رهبری تمام افراد «ال-قاعده» در شمال و شمال و شرق افغانستان و فعالیّتهای استخباراتی آن در کشورهای آسیای مرکزی بر دوش اوست”، -آمده است در گزارش.
معاون او- ابویماد، دو نفر دیگر-ابویوسوف یا ابومین، مسئول استخباراتی «ال-قاعده» در ولایت ننگرهار، ابوقاهیر رشید، مسئول استخباراتی «ال-قاعده» برای ولایت نورستان، شهروندان عراقند. ابوالحسنال-سوری (سوریه) به گونة سیار وظایف استخباراتی در ولایتهای مختلف شمال و شمال و شرق را اجرا میکند.
در تیم استخباراتی تاریق جلال شخصی به نام شیخ ابوومر، که به نام شیخ حمید فاتح هم مشهور است، خود را شهروند یمن معرفی میکند، امّا منابع در“ال-قاعده”گفتهاند، او شهروند روسیه و یا انگلیس است.
“او دقیق عرب نیست، امّا کسی هم دقیق نمیداند، که روس است یا انگلیس. شیخ عمر خود را عرب میخواند، اکت عربی میکند، زبانهای عربی و انگلیسی، اردو و پشتو را هم بلد است. او حدود 45 سال عمر و قد متوسط دارد، رنگ جلدش سفید است. موهایش کوتاه و ریش کوسه دارد، زرد است، یعنی ریشسیاه نیست”، -میگوید منبع.
شیخ عمر مسئول نقشه و برنامهسازی «ال-قاعده» در کشورهای آسیای مرکزی برای فعالیّتهای استخباراتی و تروریستی و فرد خیلی مهم «ال-قاعده» است.
تیم تاریق جلال و تمام عضو تیم استخباراتی او در روستای ارنس ولوسوالی وانت وایگل ولایت نورستان زندگی میکنند.
نورستان - پایگاه“ال-قاعده”برای آسیای مرکزی
“ال-قاعده”نوریستان را پایگاه اصلی عملیاتها در آسیای مرکزی تعیین کرده است و تاریق جلال فقط به خاطر راهاندازی فعالیّتها در آن سوی آموآمده است. امّا این فعالیّتها چگونه صورت میگیرد؟
وظیفة جلال ایجاد یک هماهنگی کامل با گروههای تروریستی آسیای میانه-حرکت اسلامی ازبکستان، حرکت اسلامی ترکستان شرقی، “انصارالله” تاجیکستان و دیگران است. آنها باید یک برنامة استخباراتی مشترک داشته باشند.
“فعالیت های استخباراتی در آسیای مرکزی و چگونگی انجام و مصارف آن همه به دوش خود تاریق جلال است. حتّی فرد دوّم باسلاهیت وجود ندارد. تیم استخباراتی او تنها از بخش «ال-قاعده» 35 نفر است. از این 10 نفر عرب است و باقی شهروندان تاجیکستان، ازبکستان، چین، قرغیزستان، ترکمنستان، روسیه و قزاقستان هستند. این تیم الآن در آسیای میانه کار میکند و با تاریق جلال در ارتباط است”، -آمده است در گزارش.
بخش دوّم برنامة «ال-قاعده» آموزشی و تعلیم و تربیة افراد نو در افغانستان و آسیای مرکزی است. سازمان نقشه دارد، که سه مرکز آموزشی ایجاد کند. حالا یکی در نورستان فعال شده، آموزش سیماهه دارد. در آینده «ال-قاعده» در نظر دارد، که سطح آموزش سیماهه را در مرکز آموزشی ولایت نورستان به دو بخش ارتقا بدهد: نظامی و استخباراتی.
در بخش تعلیم و تربیة دینی“ال-قاعده”به یک مدرسة کلان در ولایت نورستان نیاز دارد، که گنجایش تعلیم و تربیة پنجصد نفر را داشته و تعلیم و تربیه در آن شش ماه تا دو سال ادامه مییابد. «ال-قاعده» در ولایت نورستان سالها به این سو مدرسههای زیادی را سرمایهگذاری میکند، امّا یک مدرسه، که نیازمندیهای «ال-قاعده» را برارد، هنوز تثبیت نشده است. تاریق جلال روی ایجاد آن با گروه سلفیها در مشوره است.
“مدرسهای، که تاریج جلال میخواهد ایجاد کند، در کنارش اتاقهایی برای آموزش شاگردان باید داشته باشد. مثلاً، در حدود مدرسه ده اتاق در دو منزل برای تعلیم و تربیة شاگردان ضرور است. این برنامة درازمدّت «ال-قاعده» تا سه سال آینده است. روی طرح یک مدرسة مخصوص عملی دقیق و یا اقدامی نشده، بلکه تاریق جلال گفته است، برای امسال فرصت از دست رفته است، چون ولایت نورستان بعد از این سرد میشود و تا بهار 2022 موضوع ایجاد مدرسه میماند”، -آمده است در گزارش.
نظارت“داعش”و“طالبان”
بخش سوم برنامة“ال-قاعده”استخباراتی است. بنا به آن، “ال-قاعده”در ولایتهای شمال و شرق و شمال افغانستان فعالیّت“دایش”و «طالبان» را تحت ذرهبین قرار میدهد. تحلیل این سازمان بر این است، که اگر رهبران «طالبان» بر سر تروریستان آسیای مرکزی با کشورهای کلان منطقه، از جمله چین و روسیه معامله کنند، احتمال دارد، فرماندهان آنها در سطح ولوسوالیها و ولایتها با دایش بیعت کنند.
“اکثریّت مطلق فرماندهان «طالبان» بیسوادند. فعلاً، که «طالبان» به قدرت رسیدهاند، با مشکلات اقتصادی مواجه شدهاند، چون حکومتداری با پول اندک ممکن نیست و به پول زیاد نیاز است. از این که مشکلات زیاد میشود، فرماندهان خرد و ریزه در سطح ولوسوالیها فراموش میشوند”، -آمده است در گزارش.
یک فرمانده «طالبان» به نام قاری ابدولهق از ولوسوالی شیرزاد ولایت ننگرهار مثال آورده میشود، که گوروه 30-نفری دارد. وی زمان سقوط کابل به دست «طالبان» وارد شهر شده، سه ماشین نوع رینجیر پولیس را با خود داشت. ده روز ماند و قهر کرده، کابل را ترک کرد و به ننگرهار رفت. قهرش از این بود، که در کابل روزانه او برای خرج افراد و بنزین ماشینهایش به مبلغ 20 هزار افغانی نیاز داشت، امّا این پول از طرف رهبران «طالبان» داده نشد.
“فرماندهانی در کابل اعاشة افراد و بنزین ماشینهایش را تأمین کرده میتوانند، که در منطقة خود خیلی پولدار بوده، معادن را در اختیار دارند و یا هم قاچاق مواد مخدِّر میکنند. همة این مشکلات بر نفع“دایش”است و“ال-قاعده”این نقطه را خیلی در نظر دارد و استخباراتش برای تشخیص چنین فرماندهان «طالبان» بیشتر توجّه کرده است”، -آمده است در گزارش.
بخش چهارمبرنامهاش «ال-قاعده» ایجاد مرکزهای امن و ایجاد سوفها - غارها در کوه است. گزارش میگوید، که تاریق جلال حفر این سوفها را در نورستان منع کرده است، زیرا با رفتن امریکایها و به قدرت رسیدن“طالبان”- شریک دیرین آنها دیگر ضرورت پنهان شدن در غارها نیست. امّا گزارش نمیگوید، که این سوفها در کجا باید حفر شوند - کوهستانات مرزهای افغانستان و آسیای مرکزی یا خود آسیای مرکزی؟
چرا نورستان؟
نورستان از نقطة نظر جغرافی یک ولایت سراسر کوهستانی و صعبولوبور است. ولوسوالیهایی، که“ال-قاعده”در آنها حضور دارد، طی 20 سال اخیر پناهگاه امن نه فقط این سازمان، بلکه“طالبان”- و“دایش”و دیگر سازمانهای تروریستی بودند.
از سوی دیگر، حضور عربهای سلفی در نورستان به دوران حضور شوروی در افغانستان برمیگردد. دکتر ارغون، یکی از معاونان آزادبیک، رئیس حزب "یتّیهادیة اسلامی ولایات شمال افغانستان"، که سال 1984 شخصاً در نورستان بود، به خبرنگار sputnik تاجیکستان قصّه کرد، که آن زمان در نورستان“دولت اسلامی”با رهبری مولوی افضل سلفی فعالیت داشت و از سوی عربستان سعودی سرمایهگذاری میشد.
“به آزادبیک در پاکستان وظیفه دادند، که 8 عرب سودی را به نورستان رسانیم. گروه عربها را یک ازبکی به نام نعمان تاشکندی رهبری میکرد، که امامخطیب مسجد ابن عبّاس، سوّمین مسجد معتبر عربستان سعودی (پس از مساجد حرم و نبوی) بود. ما پیش مولوی افضل رفتیم و پولهایی، که سلفیها تقدیم کرده بودند، به او تسلیم کرده، پس گشتیم”، -گفت دکتر ارغون.
اساسگذار سلفیه در افغانستان شیخ جمیلورّهمان از کنر بود، که تا کودتای کمونیستی سال 1978 در این ولایت مدرسههای سلفی داشت و خرجش را از عربستان سعودی دریافت میکرد. شیخ جمیل از اساسگذاران حزب اسلامی گلبالدّین حکمتیار نیز بود، که بعدتر راهشان جدا شد.
کنر، ننگرهار و نورستان در همجواری قرار دارند و این که“ال-قاعده”، بخصوص، “دایش”در این ولایات جایی پا دارند، به همان دلیل قدیمه است. گزارشهایی نیز از پنجشیر، ولایت دیگر هممرز با نورستان، در اختیار sputnik تاجیکستان قرار دارند، که حالا جای تفصیلاتشان نیست.
قاری آذر
اوّلین نفری، که تاریق جلال در نورستان دید و با او تهاهود کرد، شخصی به نام قاری آذر ازبکستانی، طبق گزارش، نمایندة حرکت اسلامی ازبکستان نزد «ال-قاعده» است. وی از قبل در نورستان زندگی میکرد و در مرکز آموزشی «ال-قاعده» در ولوسوالی کامدیش استاد نظامی بود.
“هنوز قبل از آمدن تاریق جلال به نورستان“ال-قاعده”از حرکت اسلامی ازبکستان خواسته بود، که در ولایت نورستان حضور فعال داشته باشد و این ولایت برای سکونت خانوادههای اعضای آن جای مناسب است. هیو 16 ژوئیة 2021-قبل از آمدن تاریق جلال-یک مرکز در روستای غنامة ولوسوالی مندول ولایت نورستان ایجاد نمود”، - آمده است در گزارش.
قاری آذر شهروند ازبکستان، که حدود 40 سال عمر دارد، رهبر این مرکز است. وی 10 آوریل 2021 به شمال افغانستان رفته، 7 ژوئیة 2021 با یک گوروه دهنفری ازبکستانیها دوباره به نورستان برگشت.
“ال-قاعده”به هیو تعهّد سپرده، که مصارف اعضای آن را در نورستان میدهد. فعلاً ماهانه مبلغ 30 هزار افغانی به گوروه 10-نفری هیو پرداخت گردیده است. حالا سه خانوادة اعضای هیو در نورستان زندگی میکنند، که یکی از آنها مربوط قاری آذر ازبکستانی است. سه خانوادة اعضای هیو ماهانه 15 هزار افغانی از طرف «ال-قاعده» میگیرند”، -آمده است در گزارش.
“ال-قاعده”به هیو تعهّد سپرده، که در مرکز آموزشیاش در نورستان سهم میدهد، تا افراد نو خود را آموزش دهد و مصرف همه را پرداخت خواهد کرد. در مقابل هیو موظف شده است، که فعالیّتها و یافتههای استخباراتیش را در افغانستان و آسیای مرکزی با «ال-قاعده» هماهنگ و شریک میسازد. قرار است یک تیم استخباراتی هیو به «ال-قاعده» معرفی و در هماهنگی فعالیّتهایشان را انجام بدهند.
“ال-قاعده”در تلاش متّحدسازی گروههای مربوط به کشورهای آسیای مرکزی است، که یکجا و متّحد حرکت و فعالیت بکنند، که از این تصمیم «ال-قاعده» حرکت اسلامی ازبکستان نیز حمایت کرده است”، -آمده است در گزارش.
مرکزهای“ال-قاعده”در نورستان
«ال-قاعده» در ولایت نورستان سه مرکز دارد. مرکز اصلی-محل رهبری و مرکز فعالیّتهای استخباراتی «ال-قاعده» در روستای ارنس ولوسوالی وانت وایگل است، که خود تاریق جلال، مسئول استخباراتی «ال-قاعده» در آسیای مرکزی، حضور و سکونت دارد. این مرکز یک دستگاه مخابرة دوربُرد دارد و به درة شاوول وزیرستان جنوبی و شهر کراچی پاکستان - محل سکونت رهبران“ال - قاعده”وصل است.
در این مرکز به جز اعضای تیم استخباراتی تاریق جلال، مسئول «ال-قاعده» در آسیای مرکزی، که ذکرشان در بالا رفت، شیخ عبدالله (عراق) ، مسئول جلب و جذب و موینش ابوجراه (سوریه) ، ابومحمّد (عربستان سعودی) ، مسئول قطعة سرخ «ال-قاعده»، شیخ همزه (سوریه) ، مسئول مالی «ال-قاعده» برای ولایت نورستان، ابووسمان (یمن) ، مسئول مالی تاریق جلال، ابوداوود (سوریه) ، مسئول «ال-قاعده» برای ولایت نورستان حضور دارند.
“در مرکز“ال-قاعیده”در روستای ارنس ولوسوالی وانت وایگل ولایت نورستان هیچ مشخّص نیست، که چند نفر و چه وقت میباشند. گاهی یک نفر و گاهی ده نفر حضور میداشته باشد، یعنی دائم یک تعداد از افراد حضور ندارد. همیشه در تغییر است، یعنی از مرکزهای دیگر این جا میایند و از این جا به مرکزهای دیگر میروند”، -آمده است در گزارش.
مرکز دوّم «ال-قاعده» در درة پتیگل ولوسوالی مندول است، که چهار نفر - ابویماد (عراق) ، مسئول استخباراتی «ال-قاعده» در ولایتهای شمال و شمال و شرق، ابویوسوف یا ابومین (عراق) ، مسئول «ال-قاعده» برای ولایت ننگرهار، ابوالحسن(سوریه) ، عضو تیم استخباراتی «ال-قاعده» در ولایت نورستان و شیخ انعامالله (ازبکستان) ، مسئول روابط «ال-قاعده» با گروههای تروریستی آسیای مرکزی حضور دارند.
مرکزی در چلی
مرکز سوم «ال-قاعده» در روستای چلی ولوسوالی کامدیش یک مرکز آموزشی است، که با ظرفیّت آموزشی 300 نفر 12 ماه آگوست 2021 ایجاد شده است. در آن 10 نفر حضور دارند: ابومسلمال-سعید (عربستان سعودی) ، مسئول مرکز و معاونش ابویاسیر (عراق) و بقیه استادان-مولوی حمید (ازبکستان) ، ابوفیسل (عراق) ، قاری منیر (ازبکستان) ، مولوی سلام (تاجیکستان) ، ابوبیلال (سوریه) ، ابویونوس (یمن) ، شیخ موفلیه (عربستان سعودی) ، شیخ کلیمالله (قرغیزستان).
“در گذشته یک حولی برای حضور افراد و فعالیّت این مرکز در اختیار «ال-قاعده» قرار داشت. اکنون چهار حولی در اختیار «ال-قاعده» است: سه حولی در کنار هم است و یک حولی در فاصلة چهلمیتری این سه حولی قرار دارد. در حولی جدا فقط اعضای «ال-قاعده» بود و باش میکنند و در سه حولیی، که در کنار هم هستند، افرادی، که برای آموزش هستند”، -آمده است در گزارش.
این گزارش، که تخمیناً میانههای ماه سپتامبر تهیه شده است، میگوید، فعلاً هیچ کسی تحت آموزش در این مرکز نیست، یعنی چه از اعضای «ال-قاعده» و چه از اعضای گروه «طالبان». امّا 100 نفر از افراد خود «ال-قاعده» از ولایتهای کنر، نورستان و ننگرهار شامل برنامة آموزشی است، که از این افراد تعداد 30 نفرشان 9 سپتامبر سال 2021 از ولایت کنر به مرکز آموزشی رسیده است و باقی افراد هم به گفتة مسئولینش، تا ختم ماه سپتامبر 2021 میرسند.
“تاریق جلال گفته است، مرکز آموزشی تا بهار سال 2022 در کامدیش باقی میماند و بعداً به ولوسوالی مندول ولایت نورستان منتقل میگردد. در مندول محل مخصوص برای مرکز آموزشی ایجاد میگردد، که از روستا و ساحة سکونت مردم دور، یعنی دور از دید چشم مردم باشد”، -آمده است در گزارش.
از جنگ چیریکی تا مردم
مرکز آموزشی در سه بخش افراد را آموزش خواهد داد. اوّل بخش نظامی است، که در آن تاکتیکة جنگ چیریکی، استفاده از سلاحهای مختلف، ساختن انواع مینهها و شناسایی و معرفی سلاحهای روسی، چینایی و امریکایی، که در سطح آسیای مرکزی استفاده میگردد.
بخش دوّم-استخبارات است، که نوع جمعآوری اطّلاعات، شناختن افراد از نگاه روانی و معرفی استخباراتهای منطقه، یعنی کشورهای روسیه، چین، امریکا، اروپا و شیوه و نحوة فعالیّتهایشان را میآموزد.
“در مورد استفاده از طیّارههای دوربینبردار هم آموزش داده میشود، که به گفتة مسئولین «ال-قاعده» در ولایت نورستان، به زودی این سازمان از این نوع وسیله در بخش استخباراتش استفاده مینماید”، -آمده است در گزارش.
در بخش سوم کشورهای آسیای مرکزی از لحاظ قومی، زبانی، نحوة حکومت و جغرافیایی به معرفی گرفته میشوند، تا افراد بدانند، که کدام کشور چه نوع مردم، حکومت و قوم دارند و در کجا به چه قسم میتوانند فعالیت بکنند.
«ال-قاعده» میخواهد تعداد استادان این مرکز آموزشی را به 30 نفر رساند، که در بخشهای فوقالذکر استاد خواهند بود. مسئول مرکز آموزشی و معاونش هم بر علاوه از این که مسئولین هستند، استاد هم میباشند. استادان، که برای آموزش استخدام میشوند، همه عرب نخواهند بود، بلکه از گوروههای حرکت اسلامی ازبکستان، حرکت اسلامی ترکستان شرقی، “انصارالله ”-ا تاجیکستان و کتیبة امام بخاری خواهش شده است، که استادان را معرفی کند.
فرصتها و چالشها
«ال-قاعده» پس از به قدرت رسیدن شریک دیرینهاشان -“طالبان”در افغانستان حالا دیگر هیچ خطری برای فعالیّتهایش نمیبیند. از جمله خطر بامبردمان شدن و یا مورد حملة زمینی قرار گرفتن از میان رفته، راحت به کار خود ادامه میدهد.
“تنها چیزی که باید احتیاط و خود را محافظت میکند، نفوذ استخباراتها است. به باور مسئولین“ال-قاعده”، استخباراتهای امریکا، روسیه، چین و هند خیلی فعال هستند و نسبت بر هر زمان اکنون فعالتر فعالیت میکنند. «ال-قاعده» خوب میداند، که اینها فعال هستند و احتیاط را به کار میبرد و نیروی استخباراتیاش به گونة فعال و جدّی کار خواهد کرد”، -آمده است در گزارش.
پس از به قدرت رسیدن“طالبان”در افغانستان“باغ ماشینها”- ا“ال-قاعده”در نورستان نیز غنی گشته است. قبلاً در این ولایت 8 ماتاتسیکل داشت، که از نوع“هانده ”-ا ژاپنی هستند. آن وقت «ال-قاعده» از ماشین استفاده نمیکرد و میترسید، که مورد حملة هوایی قرار نگیرد و از ماتاتسیکلها کار میگرفت.
امّا حالا“ال-قاعده”در ولایت نورستان چهار ماشین دارد، که یکی از نوع“هیلوکس”- ا ژاپنی بوده، در روستای ارنس ولوسوالی وانت وایگل قرار دارد و خود تاریق جلال از یک ساحه به ساحة دیگر با آن رفت و آمد میکند. سه ماشین باقیمانده از نوع“دادسن”بوده، یکی از 20 سال قبل و در ولوسوالی مندول ولایت نورستان قرار دارد. دوی دیگر در مرکز آموزش «ال-قاعده» در ولوسوالی کامدیش بوده، پاداش جنگهای آخر“ال-قاعده”با نیروهای حکومت افغانستانند.
خرج اندک
بنا به یک گزارش علیحده، «ال-قاعده» در دو ماه گذشته-آگوست و سپتامبر 2021 - در نورستان برای مواد خوراکی 430، در بخش استخباراتی - 140، در بخش جلب و جذبی و توزیع پول به خطیبان مدارسها و ملّایمامان مساجد در ولایت نورستان - 480، بنزین ماشین و ماتاتسیکها - 40، خریداری بالتی (بتریّه)-ا مخابره 50 هزار افغانی (امروز 1 دلار=90، 58 افغانی) خرج کرده است.
“این مصارف پولی خیلی اندک است، زیرا تا هنوز مرکز آموزشی فعالیّتهایش را آغاز نکرده و برنامة عملیاتی «ال-قاعده»، که در سطح آسیای مرکزی دارد، هنوز شروع نشده است. در صورت تطبیق تمام برنامهها مصارف «ال-قاعده» خیلی بالا خواهد رفت و ولایتهای همجوار-کنر و ننگرهار هم مصارفش را از ولایت نورستان از تاریق جلال اخذ میدارد”، -آمده است در گزارش.
“ال-قاعده”و دیگر سازمانهای تروریستی هنوز از سالهای 80 - ام عصر گذشته به این سو آمادگی ورود به آسیای مرکزی و روسیه و چین را میبینند. تلاشهای آنها در این میان به نتیجهای نرسیده بود. امّا این دفعه تا کجا موفق میشوند، بخصوص، در حالی که شریک و پشتیبان محلیشان -“طالبان”افغانستان را تحت سلطة خود گرفت، سؤال وقت است.